Modernistyczny Szczecin

W ostatni weekend, na zaproszenie magistratu miasta Szczecina miałem okazję być w tym mieście. Wcześniej byłem tam kilka ładnych lat temu i muszę stwierdzić, że od tego czasu wiele się w Szczecinie zmieniło. Centrum miasta zostało w dużej części ładnie odnowione, rzucają się również w oczy całe masy nowych inwestycji.
W Szczecinie, jak w większości niemieckich miast, które do Polski zostały przyłączone po II Wojnie Światowej, znaleźć można bardzo ciekawe modernistyczne budynki. Styl ten był tam bardzo popularny w Niemczech w latach 20. i wczesnych latach 30.

Zapraszam więc na wycieczkę po Modernistycznym Szczecinie.

Najbardziej znanym miejscem w Szczecinie są Wały Chrobrego (niem. Hakenterrasse - Tarasy Hakena - od nazwiska nadburmistrza Szczecina, który podjął decyzję o rozbiórce fortyfikacji miejskich i budowie w ich miejscu ciekawego założenia urbanistycznego). Większość budynków na Wałach Chrobrego, została wzniesiona w stylu niderlandzkiego renesansu - bardzo popularnego w początkach XX wieku, szczególnie widocznego w budynkach użyteczności publicznej.
Na Wałach Chrobrego znajduje się jednak bardzo ciekawy budynek, który jest pięknym przykładem wczesnego modernizmu - jest nim siedziba Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Budynek, który wzniesiono w latach 1908-13 wg projetu Wilhelma Meyera-Schwartau'a, góruje nad nadodrzańską promenadą.

English version:
Thanks to the City of Szczecin I had a great opportunity to visit Szczecin. I have been there once, a couple years before and have to say lots of things have changed since that time. The city center is renovated, there is plenty of new investments. In Szczecin, as in many other cities incorporated to Poland after WWII, you might find really interesting modernistic buildings. The Modernism was very popular in Germany in the '20s and '30s.
So, let's take a trip to Szczecin.
The most famous place in Szczecin is Wały Chrobrego. Most of the buildings there are kept in a dutch Renaissance style, very popular in the begininngs of the XXth century., especially in public places. There is also one really great building - the National Museum, built between 1908 and 1913, designed by Wilhelm Meyer - Schwartau.

Bardzo ciekawa jest frontowa elewacja Muzeum, widać już w niej zapowiedź niemieckiego ekspresjonizmu.
A really interesting facade of the Museum, you can see there first signs of German Expressionism.

Kolejnym symbolem Szczecina jest piękne modernistyczne Kino Kosmos, które działało w latach 1959-2003. Niestety nie wytrzymało konkurencji z multipleksami i obecnie ten bardzo ciekawy i wyjątkowy budynek popada w ruinę. Jedynym żywym elementem są ogródki piwne działające przed jego frontem, a jego elewację często szpecą wielkie banery (teraz akurat udało się uchwycić budynek "goły", więc widać oryginalną mozaikę).
Another Szczecin's symbol is an amazing modernistic Kosmos Cinema, opened in 1959 and closed in 2003. Unfortunately, it lost in a competition with multiplex and now it is falling into ruin. The only one alive part of the complex are cafe (or beer) - gardens and its facade is often covered with huge adds (I had a big luck to catch the place "naked", so you can see an original mosaic).

Zupełnie unikatowym obiektem jest Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa. który jest pierwszym kościołem zbudowanym z żelbetu, jaki powstał w całych Niemczech (budowa 1913-1919 r.), bardzo nowatorski był również sam modernistyczny projekt autorstwa Bernarda Stahla. Kościół wybudowany został jako świątynia ewangelicka i tą funkcję pełnił do roku 1945, kiedy to został pierwszymi katolickim kościołem jaki działał w powojennym Szczecinie.
Kościół robi piorunujące wrażenie i warto go zdecydowanie mocniej rozreklamować, bo może się stać wizytówką miasta.
Totally unique place - the Jesus Sacred Heart Church, the very first church in Germany that was built of reinforced concrete (built between 1913 - 1919). The project designed by Bernard Stahl was also very innovative. The church was built as an evangelical temple and belonged to the Evangelical Church till 1945, when it became the first catholic church in Szczecin. It's an amazing building and in my opinion it would be worth to advertise it more.

Również odbudowa miasta z powojennych zniszczeń w dużej części dokonana była w duchu modernistycznym, czy też dokładniej funkcjonalistycznym. W niektórych miejscach można się poczuć jak na ul. Głogowskiej w Poznaniu - bloki są niemal bliźniaczo podobne.
Undoubtly, the after war rebuilding had quite a bit modernistic touch, or to be specific - International style touch. In some places you might feel you are in Poznań - these blocks of flats are so alike!

[Czyżby to był jamnik wyścigowy?]
[Isn't it a racing dachshund?]

Za kilka lat Szczecin wzbogaci się o kolejny nowoczesny budynek - Nową Filharmonię. Zaprojektowało ją studio Barozzi-Veiga z Barcelony, a koszt budowy ma wynieść 90 mln zł. Projekt jest ciekawy i odważny, ale jednocześnie minimalistyczny. Zobaczymy czy realizacja będzie doścignie obiecujące założenia.
In a few years Szczecin will have another modern building - the New Philharmonic Hall, designed by Barozzi - Veiga Studio from Barcelona. It will cost around 90 mln zl. The project is interesting and quite brave, but minimalistic at the same time. We will see if building will fulfill these commitments.

Nie był bym sobą, gdybym do beczki szczecińskiego modernizmu, nie dorzucił łyżki kiczu. Jest nim odbudowywana z dużym rozmachem szczecińska starówka. Trudno mi znaleźć przyczyny dla których takie duże założenie urbanistyczne zostało utworzone z tak kiepskim gustem i niezrozumieniem tematu. Starówka jest odbudowywana (a właściwie to budowana) w jakimś dziwnym stylu, który trudno nazwać nawet historyzującym. W ogóle trudno coś o nim powiedzieć - po prostu rzućcie okiem na zdjęcia, które są tylko próbką tej wybitnej twórczości.
I wouldn't be myself without presenting some pics of really ugly places. This time it is a Szczecin Old Town, rebuilt with so huge reverence. Hard to say what or who decided to rebuild these place in such a style, but it was done with sooo bad taste and a complete misunderstanding. This place is being rebuilt (or built, actually) in such a strange style, it's hard to even call it "historical". It's hard to say anything at all - just look and admire a sample of such a great art.

Dziwię się, dlaczego mając możliwość odtworzenia oryginalnej zabudowy zniszczonej starówki (jak to zrobiono w przypadku Starówki warszawskiej czy poznańskiego Starego Rynku) albo budowy zupełnie nowego, opartego na potrzebach i nowoczesnej architekturze śródmieścia, zdecydowano na budowę tego czegoś, co nie jest ani starówką ani nowoczesnym centrum miasta.
I am really wondering, why someone decided to build something between a really Old Town and a modern city center, instead of trying to rebuild original Old Town (like in Poznań or Warsaw) or of building completly new, modern, matching architecture.

Logo Szczecina, które kilka lat temu wywołało burzę w polskich mediach.
Szczecin logo - few years ago there was a huge discussion in polish media about it.

Za kilka dni zapraszam do Szczecina widzianego od strony wody, a co niektórych pewnie zadziwi - Szczecin nie leży nad morzem :)
Next post will be about Szczecin also, but this time - from water side. But don't be surprised - Szczecin is not a seaside city!